Rozmawia z Teresą, wyznaje jej miłość i opowiada, jak cudownie im będzie razem w Warszawie, gdzie będą wiedli światowe życie. Dziewczyna odrzuca jego zaloty i odchodzi.
Scena VII
Szarmancki dochodzi do wniosku, że Teresa tylko udaje swą niechęć i bardzo cieszy się z jej posagu, który wykorzysta, by spłacić własne długi.
Scena VIII
Podkomorstwo i Starosta wracają. Jakub oznajmia im radośnie przyjazd syna gospodarzy. Matka Walerego pragnie wybiec synowi na spotkanie, ale Starosta powstrzymuje ją, mówiąc, że tak nie wypada.
Scena IX
Walery wpada do domu i radośnie wita się z rodzicami. Podkomorzy jest bardzo dumny ze swego syna i uważa, że dzięki ludziom takim, jak on, dojdzie do poprawy w Polsce. Walery dowiaduje się, że jego bracia są nieobecni (jeden jest w wojsku, drugi w "cywilnej komisji"). Wszyscy idą na obiad.
Akt II
Scena I
Córka Starosty żali się z powodu braku możliwości szczerej rozmowy z Walerym, którego rodzina nie chce odstąpić ani na krok.
Scena II
Walery przybywa do Teresy. Rozmawiają o swoich uczuciach i przyrzekają, że wciąż kochają się wzajemnie. Dziewczyna opowiada o zalotach Szarmanckiego. Walery mówi, że nie interesuje go posag Teresy, chce się tylko z nią ożenić, bo miłość jego życia jest dla niego o wiele ważniejsza niż jakikolwiek majątek. Wchodzi Jakub i przekazuje, że Starościna chce porozmawiać z pasierbicą. Teresa daje Waleremu dowód swojej wierności - uszyty własnoręcznie pas - po czym odchodzi.
Scena III
Walery we wzruszeniu ogląda podarunek.
Scena IV
Szarmancki odziany w najmodniejszy strój wbiega i bardzo wylewnie wita się z Walerym. Snuje opowieści o krajach, w których bywał, ale swój krąg zainteresowań ogranicza do zabaw, kobiet i wyścigów. Przyznaje, że nie interesują go sprawy polityczne kraju i nie czuje się powołany
